Oturduğumuz ev, okuduğumuz okul, üzerinde yürüdüğümüz kaldırım, içinde
oynadığımız parklar, soluduğumuz hava hepsi bizim dünyamıza ait varlıklardır. Bu
dünyada kuşlar, insanlar, ağaçlar, bitkiler, hayvanlar bulunur. Oysa, bizim
fazla görmediğimiz, sadece varlığını bildiğimiz ve çoğunlukla televizyondan
izlediğimiz bir dünya daha vardır. Bu dünyanın içinde de kendine özgü hayvanlar
ve bitkiler yaşar. Onlar da bizim dünyamızın nasıl bir yer olduğunu bilmezler.
Biz onların dünyasında yaşayamayız, onlar bizim dünyamızda yaşayamazlar. Hatta o
dünyada nefes almamız bile imkansızdır.
Evet, sözünü ettiğimiz dünya, balıkların
yaşadıkları su altı dünyasıdır. Yalnız unutmamanız gereken bir şey var. Su altı
dünyasında yalnızca balıklar yaşamaz. Sürüngenleri, böcekleri, bitkileri
barındıran su altı dünyası milyonlarca tür canlıya ev sahipliği yapar. Bu
dünyada yaşayan canlılar da kendilerine özgü yöntemlerle yemek yer, nefes alır
ve uyurlar.
Balıkların solunum sistemleri tüm canlılardan
farklıdır. Balıklar, bizdeki burunların yerine nefes almak için solungaçlara
sahiptirler. Bunlarla suyun içindeki oksijeni kullanabilirler. Sürekli olarak
ağızdan içeri alınan su, solungaç yaylarının üstünden arkaya doğru geçer.
Solungaçtaki kılcal damarlar sudaki çözünmüş oksijeni alıp, vücuttaki
karbondioksiti suya bırakırlar. Balıkların çoğunluğunda burun delikleri vardır,
ama bunlar solumak için hiçbir zaman kullanılmaz. Burun delikleri minik
keseciklere açılır ve balık bunlara dolan sudan kokuyu alır. Mesela
köpekbalıkları avlarını kokularından bulur.
Ayrıca, balıklarda insanlardaki gibi göz kapakları yoktur. Balıklar
dünyaya gözlerinin üstünü kaplayan şeffaf bir örtü arkasından bakarlar. Bu perde
dalgıçların sualtı gözlüklerini andırır. Çoğu zaman oldukça yakındaki nesneleri
görmeleri gerektiğinden balıkların gözleri de bu ihtiyaca göre yaratılmıştır.
Küresel ve sert olan yapıları yakın planı görmeye göre ayarlıdır. Uzağa bakmak
istediğinde ise, bütün lens (mercek) sistemi gözün içindeki özel bir kas
mekanizmasıyla arkaya doğru çekilir.
Balıklar çevrelerindeki dünyayı koklama,
işitme, dokunma ve tatma gibi beş temel duyularının yanı sıra "yanal"
çizgileriyle de algılarlar. Bu çizgiler boyunca uzanan duyarlı sinir hücreleri
yanından geçtikleri cismin büyüklüğünü ve yönünü algılar. Kör olan mağara
balıkları karanlıkta böylece kolaylıkla hareket edebilir. Bu sistem bir çeşit
denizaltı radarı ya da diğer adıyla "sonar"dır.
Ayrıca birçok balık türünün karın boşluğunda ince uzun,
balona benzer, içi hava dolu bir kesecik vardır. Bu keseciğin yardımıyla suyun
içinde dengelerini korurlar.
Allah'ın dilemesiyle çeşit çeşit yaratılmış
olan balıklar, güzel renkleri, şekilleri ve hareketleriyle insanları hayrete
düşürür. Birçok balıkta görülen canlı ve parlak renkleri, diğer hayvanların
arasında bulmak güçtür.
Buraya kadar anlattıklarımızı belki de
biliyordunuz. Ancak balıklarla ilgili çok şaşıracağınız bir detay daha var.
Balıklar, üzerlerinde yaşayan parazitlerinden
temizlenmek için çoğu zaman kendilerinden çok daha küçük temizleyici balıklara
ihtiyaç duyarlar. Bu temizleyici balıklar rahat ve korkusuz bir şekilde bazen
kendilerinden çok büyük bir balığın ağzına girerler. Bu balığın dişlerini ve
solungaçlarını temizler, bu sayede kendi karınlarını da doyurmuş olurlar. Büyük
balıklar da temizlenmelerine yardımcı olan bu balıklara hiçbir zarar vermezler.
Peki temizleyici balıklar ağızlarına girdikleri büyük balıkların
kendilerini bir anda yutuvermeyeceğinden nasıl emin olurlar? Ağızlarını
temizledikleri büyük balıkların kendilerine hiç zarar vermeyeceğini nereden
bilirler? Adeta karşılıklı bir anlaşmaları varmış gibi onlara nasıl
güvenebilirler? Anlaşmaları olsa bile işleri bittiğinde büyük balığın anlaşmayı
bozup kendilerini yemeyeceği hakkında ne garantileri vardır?
Evet temizleyici balıklar bu tehlikelerin
hiçbirinden emin olamazlar. Ancak Rabbimiz her iki balığa da birbirlerinden
karşılıklı faydalanmayı ilham ettiği için ne büyük balık temizlikçi balığa zarar
verir, ne de temizlikçi balık büyük balıktan çekinip korkar. Büyük balık
temizlenir, küçük balık ise temizlediği parazitlerle karnını doyurur. Allah'ın
kendilerine olan ilhamı sonucu her ikisi de büyük bir uyum ve yardımlaşma içinde
yaşamlarını sürdürürler.
C.tesi Tem. 17, 2010 5:30 pm
