Denizde yaşayan en büyük canlılar balinalardır. Özellikle
Mavi Balina olarak tanınan balina türünün boyu 30 metre'yi, ağırlığı ise 150.000
kiloyu aşar. Bu balinanın boyunun uzunluğunu anlayabilmek için gözünüzün önüne 5
katlı bir apartman getirmeye çalışın. Bir de yine aynı balinanın 25-30 fil ile
yaklaşık aynı ağırlıkta olabileceğini de unutmayın.
Peki bu kadar büyük ve bu kadar ağır olan bir
hayvan nasıl olur da denizin 800-1000 metre derinliklerine dalıp, oradan su
yüzüne kolayca çıkabilir? Örneğin 150 tonluk, 30 metrelik koca bir gemi düşünün.
Bu koca gemi denizde batsa ve 1000 metre derinliğe gömülse, onu tekrar su
yüzeyine çıkarabilmek için yıllar süren bir çalışma gerekir. Oysa, balina
Allah'ın ona verdiği güçle 15-20 saniye gibi kısa bir sürede su üstüne
çıkabilir. Çünkü balinanın kemikleri süngerimsi bir maddeden yaratılmıştır ve bu
kemiklerin içi yağ ile doludur, bu sayede balina kolaylıkla su üzerinde
durabilir.
Bir de, balina usta bir dalgıçtır. Gövdesi
denizin derinliklerindeki büyük basınçlara dayanabilecek biçimde yaratılmıştır.
Hayvanın kanında ve kaslarında dolaşan oksijen, su altındayken ve soluk almadığı
zamanlarda balinayı besleyecek kimyasal maddelerle karışır. Dolaşım sistemi ise
kanı iç organlardan beyne gönderebilecek şekilde yaratılmıştır. Bu sayede balina
nefes almak için suyun yüzeyine çıkana kadar vücudundaki oksijeni, oksijene en
çok ihtiyacı olan organa, yani beynine gönderebilmektedir.
Bilim adamlarını hayrete düşüren bu muhteşem sistem, Allah'ın
sanatının bir tecellisi, yani yansımasıdır. Bu sayede balina, bir dalışta 15-20
dakikadan daha fazla bir süre suyun dibinde nefessiz kalabilir.
Dahası, balinalar denizin derinliklerinden
suyun yüzeyine birden bire çıktıklarında, insanlar gibi vurgun yemezler.
Çocuklar, vurgun yemek ne demek diye düşünmüş
olabilirsiniz. Vurgun, yükseklik farklarındaki basınç değişimlerinden oluşur.
Dalgıçlar da derinlere indiklerinde vurgun yememek için, yani basınç farkından
etkilenmemek için belirli seviyelerde durarak vücutlarını o basınca
alıştırırlar. Bu şekilde çok derinlere yavaş yavaş inebilirler. Yalnız
unutmayın, tekrar yukarı çıkmak için belirli aralıklarla yine dinlenmek
zorundadırlar. Aksi takdirde dalgıcın damarları basınç farklılığından dolayı
çatlar ve dalgıç ölür. Ancak balinaların böyle bir problemi yoktur. Çünkü Allah
balinaları denizde, insanları da karada yaşayabilecekleri özelliklerle
yaratmıştır.
Balinanın başının üzerindeki delikten su
fışkırttığını görmüşsünüzdür. Peki burasının burnu olduğunu biliyor muydunuz?
Balinalar, burunlarını sadece nefes alıp vermek için kullanırlar. Kimi insanlar
balinaların bu delikten su fışkırttıklarını zannederler. Oysa balinalar sadece
ciğerlerindeki havayı boşaltmaktadırlar. Bu hava su buharı dolu olduğu ve
dışarıdaki havadan daha sıcak olduğu için, uzaktan bakıldığında sanki su sütunu
gibi algılanır.
Balinanın bedeni genellikle torpil biçiminde
ve suda yüzmeye elverişlidir. Balıkların kuyrukları genel olarak suya dikey
dururken balinaların kuyrukları suya yataydır. Balina bu kuyruk sayesinde
vücudunu suyun içinde iter.
Balinanın derisinin altında yaklaşık 50 cm
kalınlığında bir yağ tabakası vardır. Bu tabakanın temel görevi balinanın vücut
sıcaklığını 34-37 derece dolaylarında tutmaktır.
Burada önemli bir noktayı hatırlatmakta fayda var. Balinalar ve
diğer balıklar sanıldığı gibi deniz suyunu içmezler. Çünkü tuzlu su içmek bir
canlıya zarar verir. Bu yüzden ihtiyaçları olan suyu yedikleri besinlerin
içerdikleri sudan sağlarlar.
Her yıl Kaliforniya'da Aralık ve Ocak
aylarında gri balinalar Kuzey Buz Denizi'nden Kuzey Amerika'nın güney
sahillerine geçerek Kaliforniya'ya doğru yüzerler. Doğurmak için ılık sulara
doğru hareket ederler. Bu yolculukları sırasında en ilginç olan ise, hamile olan
anne adayı balinanın hiçbir şey yememesi ve buna ihtiyacının da olmamasıdır.
Uzun yaz günleri boyunca, kuzeyin besin yönünden zengin sularındaki yiyeceklerle
kendini doyurur. Ve böylece uzun süren göç dönemi için gerekli olan enerjiden
daha fazlasını içeren kalın bir yağ tabakasına sahip olur. Anne adayı balina,
Batı Meksika'ya ulaşır ulaşmaz doğum yapar. Yavrular, annelerinin sütleriyle
beslenir, yağ takviyesi yaparlar, böylece kendi türlerinin Mart ayında
başlattıkları kuzeye yapılan göç için güç kazanmış olurlar.
Bütün memeliler gibi balina da yavrularına süt
verir. Ne var ki, yavrular sütü emmezler, sütü emecek olsalar ağızlarına süt ile
birlikte deniz suyu da girecektir. Daha önce de belirtildiği gibi tuzlu su içmek
balina için zararlı olacaktır. Ancak dişi balinaların meme bezleri çevresinde
bir kas halkası vardır. Anne balina bu halkayı kasınca bir basınç oluşur ve
böylece -yunuslarda olduğu gibi- sütü doğrudan yavrusunun ağzına püskürtebilir.
Bu süt normal bir süt değildir. Katıya yakın, yağlı bir maddedir. Bu sayede süt
deniz suyuna karışmaz. Yavrunun içtiği -daha doğrusu yediği- bu madde midede
çözünür. Çözünen besin aynı zamanda da yavrunun su ihtiyacını karşılar.
Görüldüğü gibi, yavruların beslenebilmesi için Allah onlara en mükemmel sistemi
sağlamıştır.
Balinanın gözlerinin üzerinde bulunan yağlı ve
saydam salgı, hayvanın gözlerini deniz suyunun olumsuz etkilerinden korur.
Balinanın dokunma ve işitme duyuları çok keskindir. Su altında çeşitli sesler
çıkarır ve bu seslerin yankısını dinleyerek yön bulabilirler. Bu duyunun çalışma
prensibi, radarların çalışma prensibiyle aynıdır. Zaten radarlar da balinaların
bu özelliklerinin taklit edilmesiyle yapılmıştır. Bilim adamları balinanın
çıkardığı bu seslerin son derece karmaşık bir dil olduğuna inanırlar. Bu dil
aralarındaki etkileşim ve haberleşmede de önemli bir rol oynar.
C.tesi Tem. 17, 2010 5:31 pm
